| Eigenlijk is de waarom-vraag meestal een waardeloze vraag. Als je weet waarom iets zo is, waarom het zo is gekomen of waarom je je op een bepaalde manier voelt, verandert er namelijk niets aan de feiten. Als je weet waarom je je op een bepaalde manier voelt of gedraagt, geeft dat eigenlijk bijna nooit een antwoord op wat je op dit moment kan doen om verandering in je situatie te brengen. Uitzondering Uitzondering vormt natuurlijk: Waarom heb ik pijn in mijn voet? Als het antwoord is: omdat ik in een punaise sta, dan kan je er meteen iets aan doen. In het hier en nu kan je er dan iets aan veranderen. De waarom-vraag kan dus nut hebben in een acute situatie. Verleden begrijpen Cliënten komen echter bij mij vaak binnen met een waarom-vraag over het verleden. Ze proberen te begrijpen hoe hun leven zo gelopen is. Waarom het gegaan is zoals het is gegaan. Ik heb me vaak laten verleiden om mee te gaan in die waarom-vraag. Ik heb eindeloos verhalen aangehoord van cliënten en samen met hen geprobeerd te ontdekken wat er precies gebeurd is in het verleden. Hoofdwerk Je kunt daar sessies lang mee bezig zijn, zonder dat er iets verandert. De waarom-vraag beantwoorden is namelijk hoofdwerk. Het is een activiteit van het hoofd die in het hoofd blijft. Er verandert niets aan je gevoel en er verandert niets aan de energie. Verklaringen vinden voor en zin geven aan het verleden, veranderen niets aan het heden. Als je het begrijpt, is alles nog steeds hetzelfde. Je wordt niet blijer of vrijer. Weiger Daarom weiger ik nu om mee te gaan in de waarom-vraag. Ik probeer mijn cliënt zo snel mogelijk te leiden naar meer zinvolle vragen. Begrijpen Als mensen vast blijven houden aan het vinden van het antwoord op de waarom-vraag, zijn het geen geschikte cliënten voor mij. Wat ik namelijk heb gemerkt, is dat iemand die vooral wil weten waarom iets zo is of waarom het zo gebeurd is, de aandrang mist om te veranderen. Hij/zij wil vooral begrijpen. Er zijn psychologen genoeg waar zo iemand terecht kan. Waar je hulp kunt krijgen om je ervaringen in een kader te plaatsen. Ongeduldig Daar ben ik veel te ongeduldig voor. Ik wil dat er echt iets gebeurt in iemands leven. Ik pak het liefst snel door naar wat de cliënt bij mij komt doen. Als een cliënt die met een waarom-vraag komt, heb ik twee mogelijke reacties Een tegenvraag stellen Mijn tegenvraag in antwoord op de waarom-vraag is “Als je weet waarom het is of hoe het komt, ben je dan dichterbij de oplossing? Verandert er dan iets wezenlijks in je leven?” Zelf snel antwoord geven Ook geef ik soms even snel het antwoord. Er is namelijk een ontzettend simpel antwoord, dat bijna altijd opgaat. Bijna alles wat een cliënt nu niet kan, bijna iedere emotie die hij wegdrukt of waar hij niet mee om kan gaan, is terug te voeren tot dat hij/zij niet van de ouders heeft geleerd hoe dat moest. Bijvoorbeeld Vraag cliënt: Waarom kan ik niet omgaan met woede? Antwoord: Omdat je dat niet van je ouders hebt geleerd. (Dat is bijna op alles wat mensen niet kunnen, het antwoord. Alleen als ze een stoornis hebben, vallen sommige dingen niet of moeilijk te leren en ligt het niet aan wat de ouders iemand wel of niet hebben geleerd.) Leerdoelen stellen Wat je wel kunt vragen aan je cliënten, is Wat wil je leren? Wat wil je kunnen dat je nu nog niet kan? Met welke gevoelens wil je leren omgaan? Aan de hand van de antwoorden op die vragen, kom je vervolgens samen tot leerdoelen die zo concreet mogelijk zijn. Bijvoorbeeld: na deze sessie/ de serie gesprekken wil ik kunnen omgaan met woede/ onzekerheid/ angst/ afwijzing. Met zo’n leerdoel kun je echt aan de slag. Schrap dus die waardeloze waarom-vraag. |