Bij opstellingen komt het aan op zeer nauwkeurig taalgebruik. Een woord te veel of te weinig verandert de betekenis van wat er gezegd wordt volkomen.
Om je dat verschil te laten proeven, wil ik een paar minuten van je tijd vragen om een oefening te doen met één zin in twee uitvoeringen die ogenschijnlijk niet zo veel van elkaar verschillen.
Je doet alsof je moeder de volgende zin tegen je zegt:
Zin 1: “Ik kon je niet geven wat je nodig had”
Wat doet dat met je? Voel je je erkend? Voel je dat jouw gemis gezien wordt? Neemt je moeder haar plek in, zodat jij kind kunt zijn?
Nu stel je je voor dat zij de volgende zin tegen je zegt:
Zin 2: “Ik heb je niet gegeven wat je nodig had”.
Wat doet het horen van deze zin met je? Voel je je erkend? Voel je dat jouw gemis gezien wordt? Neemt je moeder haar plek in, zodat jij kind kunt zijn?
Je kunt je ervaringen hieronder delen of hier op LinkedIn.
Hoe ik die twee zinnen zie is als volgt:
Therapeutisch
De eerste zin is een therapeutische zin zonder systemisch effect. Het onvermogen van de moeder staat centraal, niet de behoeften van het kind. Het is een therapeutische zin omdat hij niet bedoeld is om de orde te herstellen, maar om de moeder gerust te stellen dat ze er niets aan kon doen dat ze jou niet heeft gegeven wat je nodig had.
Systemisch
De tweede zin is een systemische zin: de werkelijkheid wordt erkend, de orde wordt hersteld. Jij hebt als kind niet gekregen wat je nodig had van je moeder en het was de taak van je moeder om je dat te geven. Dat voelen zowel moeder als kind op dat moment ten volle. Die erkenning lost iets op,
Er krijgt niemand schuld, de verantwoordelijkheid wordt gewoon gelegd waar hij ligt: je moeder is verantwoordelijk om jou te geven wat jij nodig hebt, of ze het nou kan of niet.
Verstrikkingen
Ons taalgebruik reflecteert onze eigen verstrikkingen. De neiging om ouders niet te willen beschuldigen, is een uiting van onze loyaliteit naar onze ouders. Een begeleider die zelf de neiging heeft om de verantwoordelijkheid van zijn/haar ouders over te nemen, zal zin 1 gebruiken. Een begeleider die overgenomen schuld herkent en zich niet langer laat leiden door loyaliteit maar door de werkelijkheid kiest voor zin 2. Het ontwikkelen van bewustzijn rond je eigen verstrikkingen is daarom essentieel in het opstellingenwerk.
Feiten
Maar je komt ook een heel eind als je de keuze maakt om je taalgebruik op te schonen en de FEITEN te benoemen zoals ze zijn. Daar besteden we dan ook veel aandacht aan tijdens de opleiding Familieopstellingen op Tafel. Zodat je alle ruis uit je eigen taalgebruik leert halen en de opstellingen die je begeleid gaan leiden tot echte veranderingen.