Waarom voelen slachtoffers eigenlijk schuld en schaamte nadat ze zijn misbruikt? Zij hebben toch niets verkeerd gedaan? Zij zijn toch onschuldige slachtoffers? De schuld en schaamte horen toch bij de dader?
Sinds ik werk met opstellingen weet ik het antwoord op die vraag. Na een misdrijf zijn dader en slachtoffer één systeem geworden. Ze zijn met elkaar verbonden geraakt. En omdat de dader zijn verantwoordelijkheid niet neemt, blijft diens schuld en schaamte rondhangen in het systeem. En wordt overgenomen door het slachtoffer.
Gevoelig
Alles wat ‘rondhangt’ in een systeem wordt namelijk opgepakt door de meest gevoelige in dat systeem. En iemand die beschadigd is door misbruik, is extreem gevoelig. De grenzen van iemand die misbruik heeft meegemaakt, zijn bovendien poreus geworden. Daardoor is er minder onderscheid tussen wat van haar is en wat van de ander. Dat leidt nog sneller tot het gevoel alsof het diens eigen schuld en schaamte is.
Individueel
Omdat schuld en schaamte een systemisch probleem is, werkt het niet om er op individueel niveau mee te werken. Het slachtoffer kan er hooguit iets anders leren omgaan met de schuld en schaamte, maar het verdwijnt er niet door. Er komt nooit een echte opluchting, er komt geen echt besef van onschuld.
Systeem
Een slachtoffer kan alleen loskomen van schuld en schaamte die niet bij haar horen, als je gaat werken met het systeem. Als iedereen in het systeem die te maken heeft met het misbruik in beeld komt. Als iedereen die (een deel van) de verantwoordelijkheid draagt voor de bescherming van het slachtoffer de eigen verantwoordelijkheid gaat dragen. Met een systemische opstelling (in de vorm van een ritueel), kan jij daar als begeleider voor zorgen. Je begeleidt het slachtoffer door misplaatste loyaliteit terug naar de eigen onschuld. Dat is een diep, indringend en bevrijdend proces.
Workshop
Dat ritueel kan je leren begeleiden tijdens de workshop Begeleiden na seksueel misbruik .
Webinar
Kom vast naar het gratis webinar om het één en ander te leren over werken met slachtoffers en de grote valkuil van de victim-blaming.
Meld je hier aan voor het eerstvolgende webinar.