Als hulpverlener heb je te maken met mensen in hun jeugd die slachtoffer zijn geworden van pesten of (seksueel) geweld. De patronen rond gebrek aan zelfvertrouwen en het onvermogen om grenzen aan te geven, zijn moeilijk te doorbreken.
Het misbruik of pesten is door andere mensen gedaan. Je cliënt had daar niets over te vertellen. Hij/ zij stond er onmachtig tegenover. Maar de daders en de mensen die hem/ haar hadden moeten beschermen, zijn buiten beeld. Je cliënt ziet alleen zichzelf en probeert verantwoordelijkheid te nemen voor wat er is gebeurd. Het slachtoffer voelt zich schuldig en schaamt zich in plaats van dat de dader die gevoelens ervaart. Daardoor lijdt het slachtoffer onnodig.
Belasting
Je cliënt wordt bezwaard door ‘overgenomen gevoelens’. Dat kan de cliënt pas echt zien en voelen als alle betrokkenen in beeld zijn gebracht. Dan pas kan de cliënt ervoor kiezen om die lasten van anderen niet langer te dragen en de verantwoordelijkheid terug te leggen waar hij hoort. Bij de dader en bij de mensen die het kind hadden moeten beschermen, hadden moeten ingrijpen, signalen hadden moeten oppikken, op onderzoek hadden moeten uitgaan. Mensen die de werkelijkheid uit de weg zijn gegaan. En daarmee hun verantwoordelijkheid uit hun handen hebben laten vallen.
Loyaal zijn
Destijds kon het kind niet anders dan loyaal zijn aan de omgeving en zonder de benodigde steun, begrip, troost en bevestiging van de eigen onschuld verder leven. Pas nu het volwassen is, kan die loyaliteit doorbroken worden met behulp van de begeleider die voortdurend bevestigt dat volwassenen verantwoordelijk zijn, ook als ze niet in staat of bereid zijn om naar hun verantwoordelijkheid te handelen. De verantwoordelijkheid van ouders voor hun kinderen, is een feit. Ook andere volwassenen, tot aan ministers en staatssecretarissen toe zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van kinderen op school en thuis. Het is een collectieve verantwoordelijkheid die op de schouders van individuen rust.
Groot systeem
Pas als echt duidelijk wordt hoe groot het systeem is dat kinderen moet beschermen en dat kinderen nooit verantwoordelijk kunnen zijn voor hun eigen veiligheid, valt er een van de schouders van het slachtoffer af. Dan kan het slachtoffer de eigen onschuld weer voelen. Door het in rituele vorm teruggeven aan alle betrokkenen komt er weer een scheiding tussen de gevoelens van de cliënt en de gevoelens van anderen.
Onnodig lijden
Zonder deze essentiële stap blijft de cliënt onnodig lijden. Mogelijk komt er door hard therapeutisch werk een gedeeltelijke heling tot stand. Maar soms is dat ook een schijnheling en is er vooral een stevigere deksel of een betere kist gezocht en gevonden om het verleden in te proberen op te sluiten.
Opstelling
Met een opstelling op tafel dek je niets af, je legt juist alles open. Het effect is dat je cliënt ontlast raakt. Eigenlijk stopt de grensoverschrijding pas op het moment dat de cliënt geen verantwoordelijkheid, schuld of schaamte van anderen meer draagt.
Workshop
Je kunt in een workshop van een dag op deze manier naar daders, slachtoffers en omstanders leren kijken tijdens de workshop Systemisch werken met slachtoffers op dinsdag 25 september.
Hulpverleners die slachtoffer waren
Hulpverleners die zelf ooit slachtoffer waren van pesten of (seksueel) geweld zijn van harte welkom. Zij kunnen tijdens de dag de systemische opstelling ondergaan en zich bevrijden van schuld en schaamte. Dat gaat een diepe verandering brengen. Het laat je weer voelen waar jouw grenzen liggen. Van daaruit zul je merken dat alles wat je eerder leerde over omgaan met je eigen gevoelens, op een nieuwe, ontspannen en frisse manier toepasbaar is en je met minder moeite regie neemt over waar jij heen wilt met je leven.
Webinar
Op woensdag 4 september geef ik om 13.00 uur een webinar waarin ik mijn visie geef op slachtofferschap, victimblaming en wat een begeleider kan doen om onnodig lijden van slachtoffers weg te nemen.
Geef je nu hieronder op voor het webinar. Je krijgt altijd een link om het webinar terug te kijken. En het dus op een voor jou geschikt moment bekijken.