Ik lees vaak hele nare dingen over mensen met narcistische trekken. Vooral van mensen die zelf slecht hun grenzen aan kunnen geven en almaar aan het pleasen zijn geweest. Narcisten krijgen immers vaak relaties met masochisten die zichzelf wegcijferen. Tegenwoordig noemen die zichzelf vaak ‘empath’. De narcist krijgt dan van alles wat er mis ging in de relatie de schuld. Als coach of therapeut zijn beide kanten van deze dynamiek interessant.
Als je zonder oordeel kijkt naar mensen met narcistische trekken, kun je het volgens mij helder zien wat er allemaal in hun systeem speelt.
Zelf zie ik de volgende dingen bij mensen met narcistische trekken:
- Jeugdtrauma’s die er toe hebben geleid dat kwetsbaarheid afgesloten is geraakt. Denk daarbij aan:
– Verlatingstrauma in de babytijd.
– Mishandeling (emotioneel en fysiek).
– Veel verhuizingen in het buitenland waardoor onthechting en opportunisme in contact met anderen ontstaat.
– Behandeling van het kind als prins of prinses, alle behoeften worden gevarieerd, kind krijgt geen grenzen en leert niet met teleurstelling omgaan.
– Emotioneel zeer onberekenbare ouders (zoals psychiatrische problematiek en/ of verslaving)
– Uiterst voorwaardelijke liefde (ouders die alleen van het kind houden als het kind presteert).
- Ontbreken van / sterk onderontwikkelde empathie:
afgesloten voor het eigen gevoel en afgesloten voor de gevoelens van anderen leidt ertoe dat de gevoelens van anderen niet als relevant worden waargenomen. Gevoelens van anderen zijn geen innerlijke drijfveer.
- Ontbreken van / sterk onderontwikkeld geweten. Er is nauwelijks contact met wat goed en wat fout is. Dat is geen innerlijke drijfveer.
- * De eigen behoeften en verlangens staan centraal.
- * Vanwege het gebrek aan geweten en gebrek aan empathie is alles geoorloofd om de eigen belangen te vervullen. Dit betekent dat manipulatie, geweld en liegen zijn toegestaan. De ander is slechts een instrument, geen persoon om op gelijkwaardige wijze rekening mee te houden.
- Vaak zijn uiterlijke dingen belangrijk. Vaak is degene met narcistische trekken zelf ook knap om te zien.
- Liefde wordt wel degelijk gevoeld, maar heeft geen relatie met lief zijn voor de ander of met rekening houden met de ander.
Een narcist is zich niet meer of minder bewust als andere mensen. Als iemand met narcistische trekken bij mij één of meer sessie heeft gedaan, heeft hij/zij wel meer inzicht in hoe het van binnen bij hem/haar werkt.
Dat wil niet zeggen dat hij/zij er wat aan wil of kan veranderen.
Er verandert op het gebied van ontspanning, en toegang tot eigen gevoelens wel iets als hij/zij jeugdtrauma’s oplost.
Maar dat geeft nog niet vanzelf toegang tot het geweten of de empathie. Dat moet echt stap voor stap ontwikkeld worden.
En zal altijd achter blijven op mensen die hun hele leven rechtstreekse verbinding hebben gehad met hun geweten en hun empathie.
Aan de andere kant van het spectrum kan het ook moeilijk zijn om te veranderen.
De ‘empath’ leert misschien nooit om grenzen aan te geven omdat de trauma’s en de gewoonte van de grenzeloosheid te diep zijn ingesleten.
Volgende blog ga ik aandacht geven aan de empath/pleaser/masochist.