Trauma wordt overgedragen van generatie op generatie. Of dat nu is via opvoeding of dna /epigenetica of energetisch. Het is wetenschappelijk aangetoond dat trauma DNA verandert.
In Nederland zien we dat aan problemen waar de derde generatie oorlogsslachtoffers mee worstelt, zoals angsten en eetproblemen. Ze krijgen geen grip op hun eigen gevoel, gedrag en denken, omdat ze de gevoelens van hun voorouders voelen alsof die van hen zijn. Maak je een duidelijk onderscheid tussen de gevoelens die zij zelf in het hier en nu ervaren en de gevoelens van hun voorouders, dan krijgen mensen ineens wel grip op hun eigen leven.
De oorlog duurde vijf jaar. Geen mensenleven, zoals slavernij, mensen werden van generatie op generatie als slaaf gehouden in onder andere Amerika en Suriname. De slavernij was gruwelijk. De gevoelens van machteloosheid en woede in reactie daarop, waren extreem. Die gevoelens zijn overgedragen aan volgende generaties.
Onmenselijke wreedheid
Dergelijke onmenselijke wreedheid blijft volgens mij langer dan drie generaties in ons systeem. Het gaat immers om een ernstige vorm van onderdrukking en gevangenschap, mishandeling, verkrachting, misbruikt worden als fokman en fokvrouw, verstoring van ieder normaal gezinsleven, vastgetekend zijn, geslagen worden tot je dood neervalt, mishandeld worden als je probeert te ontsnappen. Slaven werden slechter behandeld dan dieren. Buitengesloten uit de categorie mensen.
Betovergrootouders
De Indianen zeggen dat als een trauma binnen zeven generaties niet wordt opgelost, de volgende generatie geen kinderen krijgt. Dat betekent dat de nakomelingen van slaven nog even hebben, de slavernij werd in 1863 afgeschaft, als je rekent met 50/60 jaar per generatie, gaat het mogelijk om betovergrootouders of oudouders van mensen die nu leven. Vier of vijf generaties voor hen.
Misplaats schuldgevoel
Aan de mate waarin nu aandacht wordt besteed aan het thema, merk je dat de gevolgen van de slavernij weer in het bewustzijn is gekomen en er pogingen worden ondernomen om er iets mee te doen. Alleen de manier waarop er nu voor wordt gekozen om in het hier en nu mensen aan te spreken op wat er toen is gebeurd en van hen compensatie eisen, lost in mijn ogen niets op.
Het is vanuit misplaatste woede anderen misplaatst beschuldigen. Men kiest ervoor om in de dramadriehoek van slachtoffer, dader en beschuldiger te stappen. Een dynamiek die niets verbetert aan de situatie. Er kan alleen iets veranderen als mensen op wezenlijk niveau in zichzelf aan te kijken welke trauma’s zij zelf nog te verwerken hebben. Alleen zo kan je de ketenen echt doorbreken.
Alsof de pijn van jezelf is
De nakomelingen van slaven voelen de pijn en de woede alsof die van woede en machteloosheid van hen zelf zijn. Ook hun haat voor blanken is beperkt gebaseerd op het gedrag van blanken nu. Daarmee wil ik niet ontkennen dat er nog steeds sprake is van discriminatie en onrecht door blanken en dat sommige mensen zich nog steeds aan racisme schuldig maken.
Verleden en heden
Elk onverwerkt trauma blijft ‘hangen’ in een systeem. De meest gevoeligen in het systeem nemen die gevoelens over. En uiteraard willen ze er dan iets mee, want de gevoelens waren toen en nu onverdraagelijk. Het is alsof ze hier en nu zich moeten bevrijden van een despotische situatie. Maar overgenomen gevoelens kan je niet in het heden adresseren, die horen in het verleden, bij je voorouders thuis.
Geschiedenis veranderen
En dat proberen mensen dan ook, ze proberen het voor hun voorouders op te lossen. Ze hadden hun voorouders dit leed willen besparen. Het probleem is dat ze uiteraard de macht niet hebben om de geschiedenis te veranderen. Hun voorouders hebben dit echt meegemaakt. Ze kunnen de geschiedenis niet terugdraaien, ze hebben geen vorm van goddelijke macht.
Slavernijopstelling
Om los te komen uit dit overgenomen trauma, zijn verschillende systemische rituelen mogelijk. Familieopstellingen zijn erop gericht om jouw eigen plek in je familie in te nemen. Daarvoor is het noodzakelijk om iedere vorm van valse macht los te laten. In het ritueel dat ik een slavernijopstelling noem, werk je met symbolen voor wat je draagt van voorgaande generaties wat niet van jou is. Je geeft wat jij nog draagt symbolisch terug aan je voorouders. Dat kan gaan om dingen die ik eerder noemde, zoals (onderdrukte)woede, machteloosheid, de pijn van mishandeling, verkrachting, misbruikt worden als fokman en fokvrouw, de verstoring van ieder normaal gezinsleven, opgesloten worden en vastgetekend zijn.
Hun lot eren
Die symbolen kun je (ritueel)terugleggen in de geschiedenis. Dat bevrijd je van wat niet van jou is. Je eert het lot van je voorouders en laat het waar het hoort, in het verleden.
Ketenen verbreken
De ketenen naar het verleden verbreken, maakt je vrij om in het heden je leven in eigen hand te nemen. Om zelf richting te geven aan waar je heen wilt. Niet vanuit een gevoel van onmacht of tekortgedaanheid, maar vanuit innerlijke kracht. Je kunt veel effectiever reageren op onrecht dat je in het hier en nu tegenkomt als je er niet de gevoelens van je voorouders tegenover zet. Je kunt erop reageren vanuit gevoelens die kloppen bij het hier en nu.
Je eigen lot in handen nemen
Je leven in eigen hand nemen, betekent ook: het verleden on het verleden laten. In het geval van slavernij stoppen met excuses of compensatie eisen van mensen die er nu niets mee te maken hebben en wiens families er nooit wat mee te maken hebben gehad. Je kunt anderen niet verantwoordelijk maken voor jouw eigen lot.
PS1. Ik gebruik de woorden blanken en slaven omdat ik niet aan woke terminologie doe. Per definitie is slavernij niet vrijwillig en dus is iemand tot slaaf gemaakt of in slavernij geboren, dus ik zie het nu niet van de ’tot slaaf gemaakte’ om de onvrijwilligehid aan te geven. Net als ik het nut niet zie van het gebruik van de Anglicaanse term ‘witten’. Als je daaraan wilt verbinden dat ik geen respect heb voor de gevoelens van anderen, so be it.
PS2. Iemand reageerde dat ik de kant van de daders onvoldoende aandacht heb gegeven. Dat klopt. Voor nazaten van daders geldt hetzelfde. Zij hebben last van overgenomen schuld en schaamte. Dat kan twee kanten uitgaan: weigeren onder ogen te zien wat er gebeurt is en gebeurt en proberen iets goed te maken dat je niet zelf hebt goed te maken. Beide richtingen zien we. Om realistisch en respectvol in het leven te staan, hebben deze mensen nodig dat ze de schuld en schaamte die niet bij hen horen in het verleden laten. Zij zijn niet verantwoordelijk voor de daden van hun betovergrootouders en oudpuders.
Zij kunnen wel samen met nazaten van slachtoffers naar het verleden kijken en respect betonen aan deze zwarte bladzijde van de geschiedenis